Trong bối cảnh làn sóng lần thứ 4 của đại dịch diễn ra trên toàn cầu và đặc biệt nghiêm trọng tại Việt Nam. Các hoạt động kinh tế bị đình trệ ách tắc, làm nền kinh tế thiệt hại trầm trọng. GDP quý 3/2021 ghi nhân mức “tăng trưởng” âm 6,17% so với cùng kỳ năm trước, là mức giảm sâu nhất kể từ khi Việt Nam tính và công bố GDP quý từ đó đến nay.
Tuy nhiên, trước tình hình phức tạp của dịch Covid thì giá cả 1 số mặt hàng không những giảm mà còn tăng. Đáng chú ý, là ngành logistic vận tải hàng hải thuộc nhóm hàng được hưởng lợi từ Covid-19. Chi phí vận tải tăng đột biến.
Số liệu báo cáo cho biết giá vận chuyển container lạnh từ VN sang Anh:
- Vào đầu năm 2020 là 1.600 $/container
Thì đến T5/2021 đã là 9.000 $/container
→ Tức là đã tăng gấp 5.6 lần so với đầu năm ngoái.

- Hay ví dụ Tân cảng Cát Lái vẫn đảm bảo hoạt động thông suốt, chưa dừng tiếp nhận hàng hóa nào trong suốt thời gian qua.
⇒ Với sự cạnh tranh, thách thức như thế này càng thúc đẩy các nước trên thế giới xây dựng cho mình hệ thống cảng biển và nhất định trong đó phải hình thành cảng trung chuyển hàng hoá container.


Mới đây, vào tháng 9/2021 Phó Thủ tướng Lê Văn Thành vừa ký Quyết định phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Mục tiêu phát triển hệ thống cảng biển đồng bộ, hiện đại, dịch vụ chất lượng cao góp phần đưa Việt Nam cơ bản trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao vào năm 2030.
Với các tiêu chí tiêu biểu sau:
1. Về yêu cầu thực tế:
Đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hoá, trung chuyển, quá cảnh cho các nước trong khu vực cũng như hàng khách nội địa và quốc tế. Hệ thống cảng biển cần đáp ứng thông qua lượng hàng hóa từ 1.200 đến 1.400 triệu tấn trong đó hàng container từ 800 – 950 triệu tấn (chiếm khoảng 68%). Khách hàng hải vào khoảng 10 triệu lượt khách/năm.


2. Về hạ tầng:
Uu tiên phát triển bến cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện (Hải Phòng), Cái Mép (Bà Rịa-Vũng Tàu). Nghiên cứu cơ chế chính sách phù hợp phát triển từng bước cảng trung chuyển quốc tế tại Vân Phong (Khánh Hòa) để khai thác tiềm năng về điều kiện tự nhiên và vị trí địa lý.
Ngoài 2 cảng lớn nhất nước, cảng biển Vân Phong được nằm trong diện ưu tiên đầu tư phát triển trong bản Quy Hoạch mới nhất của Chính Phủ.
2.1 Vị trí:
Cần phải nói thêm về lợi thế địa lý của cảng Vân Phong, do nằm ngay trên ngã ba các tuyến đường hàng hải của thế giới cách chỉ có 70 hải lý. Có các tuyến như là Châu Âu – Bắc Á; Châu Úc – Đông Bắc Á. Từ cảng quốc tế Vân Phong hành trình vượt Thái Bình Dương là ngắn nhất so với HongKong và Singapore. Ngoài ra, cảng Vân Phong là điểm dừng chân lý tưởng bởi có luồng tàu tự nhiên sâu nhất nhì VN và hoàn toàn kín gió. Tạo điều kiện thuận cho các tàu container lớn như EverGreen neo đậu an toàn mà ko bị mắc cạn hay gió thổi làm lệch hướng tàu.


2.2 Chính sách Lưỡng Cực Quốc Phòng:
Một điểm quan trọng nữa mà ít người được biết đến đó là cảng Vân Phong nằm gần cảng quân sự Cam Ranh và đi ra trực tiếp rất gần quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Cho nên, việc phát triển cảng Vân Phong còn có ý nghĩa về quân sự nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế biển. Trong khi cảng Cam Ranh được quy hoạch trở thành cảng phục vụ hải quân. Đảm bảo vừa phát triển kinh tế song hành với an ninh – quốc phòng. Nằm trong chính sách lưỡng cực quốc phòng của Bộ Chính Trị.
Dự án cảng trung chuyển container quốc tế Vân Phong có diện tích 750ha gồm 37 bến tàu chiều dài toàn bến là 12.5 km. Công suất thiết kế khoảng 34 triệu tấn / năm. Có tổng mức đầu tư 3.6 tỷ USD. Trong giai đoạn khởi động, Cảng Vân Phong đã đi vào khai thác 2 bến cảng tổng chiều dài gần 1km, quy mô 42 ha. Đầu tư gần 6.000 tỷ đồng. Công suất đạt được 1.5 triệu tấn/ năm, có thể tiếp nhận tàu container có sức chứa lên đến 18 ngàn tấn.
3. Kết nối đường cao tốc:
Trong bản quy hoạch cảng biển mới lần này, cảng Vân Phong là 1 trong 6 cụm cảng lớn của VN kết hợp với tuyến cao tốc. Nhằm hình thành tuyến đường giao thông xuyên suốt kết nối các khu kinh tế lại với nhau. Vân Phong nằm trên 2 tuyến cao tốc đang được Bộ Giao Thông ưu tiên hoàn thiện đó là: Vân Phong – Nha Trang (130 km trục cao tốc Bắc – Nam) và tuyến Vân Phong – Buôn Mê Thuộc ( 110 km trục Đông Tây). Kết nối đô thị với cảng, Rừng với biển.


4. Vai Trò:
Cảng Vân Phong có ý nghĩa phát triển to lớn đối với các vùng lân cận khi “vựa nông sản” Đăk Lắk cần đầu ra để xuất khẩu đến nước trong khu vực Đông Nam Á. Các mỏ dầu khí ở biển đông, các kho ngoại quan điện khí của Mỹ ở Nam Vân Phong rất cần một cảng trung chuyển lớn để có thể tiếp nhận những con tàu trọng tải lên đến hàng ngàn tấn phục vụ ngành năng lượng đang ngày càng leo thang. Ngoài ra, ý tưởng du lịch kết hợp giữa rừng và biển cũng tạo nên bức tranh đa sắc màu trong hệ sinh thái du lịch của Khánh Hoà và Tây Nguyên.


Tóm lại, trong bản QH mới lần này, nhiều điểm đã được thay đổi nhằm phù hợp với tình hình kinh tế biến đổi sau đại dịch Covid. Vân Phong nằm trong nhóm cảng biển có tiềm năng đặc biệt, được ưu tiên đầu tư. Làm động lực phát triển kinh tế cho các vùng khu vực lân cận Tây Nguyên nói riêng và Đông Nam Á nói chung. Vai trò là chợ đầu mối xuất nhập khẩu hàng hoá nông sản, điện khí năng lượng, du lịch … Đều là các nhóm hàng có giá cả đàng đà tăng cao và ngày càng khan hiếm do hậu quả của đại dịch Covid. Do đó, xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Bắc Vân Phong có ý nghĩa cần thiết và cấp bách.

