2000 tỷ đồng là con số mang lại cho ngân sách Hải Phòng mỗi năm từ nguồn thu phí dịch vụ hạ tầng cảng biển. Tuy nhiên, thực tế khoản thu “khá hời” này lại là gánh nặng lớn của các doanh nghiệp logistics.
Công ty Trí Đức (Móng Cái, Quảng Ninh) từng là đơn vị “sừng sỏ” trong lĩnh vực thương mại và xuất nhập khẩu. Lúc đương thời hoàng kim, doanh nghiệp này nhập mỗi ngày khoảng 200 container hàng tạm nhập – tái xuất qua cảng Hải Phòng.
Nhưng kể từ năm 2017, mức phí dịch vụ hạ tầng cả biển quá cao (4.800.000 đồng/container 40feet), đồng thời vì sự ảnh hưởng của chính sách biên mậu thắt chặt phía Trung Quốc, doanh nghiệp này gần như bỏ hẳn lĩnh vực kinh doanh hàng tạm nhập – tái xuất để ưu tiên đầu tư lĩnh vực khác.
Nhiều doanh nghiệp cho rằng, mức phí hạ tầng dịch vụ cảng biển tại Hải Phòng quá cao, ảnh hưởng nghiệm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp bị hạn chế
Giống như công ty Trí Đức, công ty cổ phần thương mại Thái Hưng (Thái Nguyên) cũng từng là “ông lớn” trong ngành hàng thép, lượng tiêu thụ thép của Thái Hưng bình quân mỗi năm chiếm tới 13% thị phần thép của cả nước. Mỗi tháng Thái Hưng nhập từ 5 -7 vạn tấn thép chủ yếu qua cảng Hải Phòng.
Với mức phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển Hải Phòng (Phí dịch vụ hạ tầng cảng biển) là 16.000đồng/tấn, tính cả chi phí xếp dỡ (25.000đồng/tấn), thì mỗi tháng doanh nghiệp này mất khoảng 3 tỷ đồng cho tất cả chi phí này. “Do những mức phí quá cao nên khả năng cạnh tranh không còn, cộng thêm những chính sách khác, 2 năm gần đây công ty chúng tôi gần như không tham gia nhập khẩu thép từ nước ngoài. Vì giá thép nhập khẩu đội lên quá cao so với giá thép sản xuất trong nước” – đại diện bộ phận xuất nhập khẩu công ty Thái Hưng cho biết.
Nhiều doanh nghiệp đã tính phương án thay thế vì sự ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất do mức phí hạ tầng dịch vụ cảng biển tại Hải Phòng quá cao. Công ty TNHH thương mại quốc tế Hà Xuân là một đơn vị chuyên xuất khẩu quặng, hàng hóa của doanh nghiệp này đi từ Hà Tĩnh đến cảng Hải Phòng xuất đi Trung Quốc. Trung bình mỗi tháng doanh nghiệp này cập cảng Hải Phòng khoảng 10.000 tấn quặng để chuyển qua chuyên chở bằng tàu hỏa đi cửa khẩu Lào Cai. Mức phí dịch vụ cảng biển ở đây là 50.000đồng/tấn, vị chi doanh nghiệp này mất tới 500 triệu mỗi tháng. Doanh nghiệp cho rằng mức thu này làm ảnh hưởng lớn đến khả năng tài chính của doanh nghiệp vì quá cao.
Độc quyền và phí chồng phí
Hải Phòng chính thức áp dụng thu phí dịch vụ hạ tầng cảng biển đối với hàng xuất – nhập khẩu, hàng hóa tạm nhập – tái xuất, hàng chuyển khẩu, hàng gửi kho ngoại quan, hàng quá cảnh kể từ ngày 01/10/2017. Mức phí đối với hàng tạm nhập – tái xuất, hàng chuyển khẩu, hàng gửi kho ngoại quan: 2.200.000 – 4.800.000 đồng/container; Hàng quá cảnh, hàng chuyển khẩu: 50.000 – 1.000.000 đồng/container, hàng rời: 2.000 đồng/tấn; Hàng hóa nhập khẩu, hàng hóa xuất khẩu: 250.000 – 500.000 đồng/container, 16.000 đồng/tấnđối với hàng rời. Quy định về mức phí này đã mang lại cho ngân sách Hải Phòng hơn 1.500 tỷ đồng trong năm 2017, và gần 2000 tỷ đồng vào năm 2018.
Các doanh nghiệp phản ứng khá gay gắt khi loại hình phí dịch vụ này được ban hành. Nhiều doanh nghiệp cho rằng đây là hành động tân thu, phí chồng phí,… tạo khó khăn cho doanh nghiệp rất nhiều. Cảng biển Quảng Ninh được đưa vào so sánh vì cùng hoạt động chung lĩnh vực cảng biển nhưng loại hình phí này không được áp dụng.
Đặc biệt, các doanh nghiệp càng ngày càng khó khăn với khoản chi phí này sau 2 năm loại hình phí này được ban bố và áp dụng. Nhiều đơn vị phải từ bỏ lĩnh vực kinh doanh xuất – nhập khẩu để chuyển hướng khác, còn những doanh nghiệp trót “đâm lao phải theo lao” thì tự tìm lối thoát riêng (?). “Nếu phải chi phí mức phí quá lớn như vậy, chúng tôi đang tính phương án vận chuyển thẳng quặng từ Hà Tĩnh đi cửa khẩu Phòng Thành (Trung Quốc). Vì so với phí dịch vụ cảng biển thì chi phí vận chuyển vẫn “dễ thở” hơn dù không giảm nhiều” – ông Bùi Xuân Hoàn, PGĐ công ty TNHH thương mại quốc tế Hà Xuân cho biết.
Ông Bùi Xuân Hoàn còn cho rằng, thêm khoản phí này làm ảnh hưởng khá lớn đến khả năng tài chính của các doanh nghiệp. Do đó, để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển, Chính phủ hãy nghĩ đến giải pháp cắt giảm các khoản thu, để tránh tình trạng phí chồng phí như hiện nay, mở ra đường lui cho các doanh nghiệp.
